Còn gì tuyệt vời hơn khi du lịch đến chốn núi rừng Tây Bắc – Cao Bằng gạo trắng nước trong để thưởng thức ngay những đặc sản của người dân nơi đây. Dưới đây là một số đặc sản Cao Bằng ngon nổi tiếng nhất mà TM Travel giới thiệu đến mà bạn nhất định phải thử nếu có dịp đặt chân tới vùng đất này nhé.
Bánh áp chao
Bánh áp chao thường được bày bán nhiều trong các quán nhỏ hoặc vỉa hè mỗi độ đông về. Bên ngoài bánh trông khá giống bánh rán nhưng phần nhân được làm bằng thịt vịt. Vì vậy ngoài tên gọi bánh áp chao, loại bánh này còn được gọi là bánh vịt chao.
Nguyên liệu để làm bánh áp chao không quá cầu kỳ, chỉ bao gồm bột gạo tẻ, bột gạo nếp và nhân thịt vịt. Người thợ làm bánh lấy một lượng bột vừa đủ, nhồi nhân vào giữa, ép bánh lại và thả từ từ vào chảo dầu sôi, chao qua chao lại cho đến khi cả 2 mặt bánh chín vàng rộm. Chiếc bánh thơm phức nóng hổi này chính là nét ẩm thực Cao Bằng đặc trưng rất riêng của vùng Tây Bắc.
Phở chua
Phở chua là một trong những đặc sản Cao Bằng góp phần làm phong phú nền ẩm thực của các tỉnh phía Bắc. Phở chua được tạo bởi nhiều gia vị và thành phần: thịt ba chỉ, khoai tầu cắt sợi chiên giòn màu vàng sậm; gan heo cắt mỏng, dạ dày heo được làm sạch, luộc qua rồi sau đó mới đem rán; thịt vịt quay được tẩm ướp các loại gia vị, trong đó có lá mác mật; bánh phở Cao Bằng thơm dai;…
Phở chua xuất hiện nhiều trong các quán ăn hoặc trong các gian hàng ẩm thực của các chợ ở Cao Bằng. Lần đầu thưởng thức có thể bạn chưa thể cảm nhận được hết cái ngon và hương vị đậm đà của phở chua. Nhưng khi đã ăn quen thì chắc chắn bạn sẽ nhớ mãi không quên từng hương vị chua ngọt đến nước sốt, bánh phở dẻo dai của món ăn này.
Lợn sữa quay
Một đặc sản Cao Bằng khác nhất định bạn phải ăn thử khi đến đây chính là lợn sữa quay. Lợn được chọn để quay là lợn địa phương nặng từ 4-6 kg. Sau khi sơ chế xong, người làm sẽ dùng giấy bản thấm khô mình lợn. Sau đó, họ tiếp tục nhồi lá mác mật và các gia vị khác vào bụng của lợn rồi khâu lại.
Người ta dùng cây tre xuyên từ mõm tới đuôi lợn rồi quay trên bếp than hồng. Vừa quay vừa phết mật ong và các gia vị khác lên mình lợn để lợn được giòn bì và khỏi nứt. Thịt chín vừa tới với bì vàng rộm, giòn tan mang một hương thơm nức mũi. Chấm thịt lợn quay với nước chấm được người dân Cao Bằng pha chế đặc biệt nữa thì ngon không cưỡng lại được luôn ấy.
Xôi trám Cao Bằng
Xôi trám là món ăn đặc sản của Cao Bằng mà du khách sẽ gặp rất nhiều tại Cao Bằng. Dù là bữa ăn ấm cúng dịp cuối tuần của gia đình cho đến bữa tiệc cưới tại nhà hàng sang trọng, bạn cũng sẽ dễ dàng thưởng thức món xôi trám này.
Xôi có mùi thơm dịu của nếp nương hòa với mùi thơm ngai ngái của trái trám rừng thật đặc biệt. Vị bùi từ trái trám bao trọn lấy những hạt nếp dẻo mọng, dù ăn nhiều cũng không thấy ngán hay nóng ở cổ.
Cá chiên sông Gâm
Một đặc sản Cao Bằng khác giới thiệu đến bạn chính là món Cá chiên sông Gâm. Loại cá lăng đen này được đánh giá là loại cá ngon nhất, phù hợp để làm chả cá. Lòng cá chiên được các thực khách sành ăn cho là thứ ngon nhất ở trên cuộc đời.
Cá chiên có con nặng tới vài chục ký, thường khó bắt vì chúng thường sống ở các hang ngầm dưới sông. Người đi câu thường phải đóng cả lán trại để đợi cá, khi câu được sẽ có người đến mua ngay tại chỗ. Vì thế món cá này rất được thực khách săn đón.
Rau dạ hiến
Rau dạ hiến hay còn được gọi là rau bồ khai hoặc Phjắc diển theo tiếng Tày – Nùng. Loại rau này thường mọc dại ở vùng núi đá, thuộc dòng cây thân dây rất giòn và dễ gãy. Dù là rau dại mọc hoang nhưng bạn cũng không dễ dàng để tìm thấy rau này đâu nhé. Khoảng thời gian từ tháng 2 đến tháng 7 âm lịch, ai vào rừng hái được một nắm rau dạ hiến là rất quý rồi.
Rau dạ hiến được xào với thịt bò, lòng lợn hoặc lòng gà, được dùng để phục vụ trong các bữa tiệc tại Cao Bằng. Món rau rừng này có hương vị rất đặc biệt dường như chỉ có ở Cao Bằng mới có nên thực khách đến đây ai cũng muốn được ăn thử một lần.
Bánh cuốn
Bánh cuốn có lẽ là món ăn đã quá quen thuộc với mỗi chúng ta nhưng người dân Cao Bằng lại có cách thưởng thức bánh rất riêng và độc đáo hơn các vùng khác. Bánh cuốn tại đây được chấm với nước dùng ninh từ xương chứ không ăn với nước mắm như người Hà Nội. Có lẽ cũng vì thế mà một số người gọi bánh cuốn Cao Bằng là bánh canh.
Nước canh được ninh từ xương lợn từ tối hôm trước, cho thêm một ít thịt băm nhuyễn và một chút hành hoa mỡ trông thật ngon miệng. Hấp dẫn hơn cả vẫn là bánh cuốn trứng nóng hổi. Khi ăn, bạn sẽ cảm nhận được vị ngọt từ xương hòa quyện cùng vị dai của bánh trong nước dùng cùng hương thơm của hành và thịt bằm.
Thực khách thưởng thức xong món đặc sản Cao Bằng bánh cuốn này đều phải tấm tắc khen ngợi bởi hương vị đặc biệt này.
Bánh trứng kiến (Pẻng Rày)
Loại bánh nào nổi tiếng ở Cao Bằng?. Đó là món ăn độc đáo của người Tày thuộc vùng núi Đông Bắc nước ta. Nguyên liệu chính tạo nên món ăn này chính là trứng kiến. Nếu bạn muốn thưởng thức món bánh đặc sản Cao Bằng này thì hãy đến đây vào tháng 4 và tháng 5 bởi đây là thời gian sinh trưởng mạnh nhất của loại kiến đen rừng.
Trứng kiến được rửa sạch sẽ, bắc lên chảo phi thơm với hành khô. Để ngon hơn, người ta thường cho thêm một ít thịt lợn băm, lạc rang và lá kiệu vào nhân. Phần bánh được làm từ gạo nếp nương, được đãi sạch và ngâm với nước lạnh qua đêm. Bột nếp sau khi được nhào nặn thật dẻo sẽ được cán mỏng thành hình vuông to bằng bàn tay.
Miếng bột nếp đó được ốp vào một chiếc lá vả, sau đó rắc nhân lên và ốp thêm một chiếc lá vả nữa. Tiếp đó người làm sẽ gói sao cho phần bánh và phần nhân được bọc trọn vẹn và không bị hở ra bên ngoài. Hấp bánh cách thủy từ 45-50 phút là có thể thưởng thức được rồi đấy.
Vịt quay 7 vị
Món ăn này được gọi là vịt quay 7 vị bởi vì người dân Cao Bằng đã dùng 7 loại gia vị khác nhau để tẩm ướp thịt vịt. Vịt quay chín với lớp da màu vàng mật hấp dẫn, thịt chắc và không bị bở và cũng không bị dai.
Bên trong từng miếng vịt quay là mùi hương ngai ngái như mùi lá non, có chút đắng nhẹ nhưng càng ăn càng thấy ngọt thịt. Điều đó là do sự tẩm ướp độc đáo 7 loại gia vị trong bụng vịt. Du khách ăn qua món này đều đoán rằng hẳn trong 7 loại gia vị ấy có rất nhiều vị của rễ, lá cây mang từ rừng về.
Bò gác bếp
Nếu có dịp đến Cao Bằng, bạn đừng quên thưởng thức món thịt bò gác bếp này nhé. Hầu hết thịt bò nào cũng có thể sấy khô nhưng phần ngon nhất chính là thịt mông và thịt bắp. Thịt được người dân xẻ ra thành từng miếng to nhỏ khác nhau nhưng thường sẽ to bằng 2-3 ngón tay và dài chừng 1 gang tay là vừa ăn nhất.
Thịt bò được ướp bằng muối, nước cốt gừng và rượu trắng. Trước khi ướp, người ta thường khía vài đường lên miếng thịt để gia vị thấm đều hơn. Sau đó dùng lạt tre tươi để xâu thịt thành từng xâu rồi treo trên gác bếp. Món ăn này cũng là một gợi ý hay để bạn mua về đặc sản cao bằng làm quà đấy.
Quả mác mật
Mác mật là tên được gọi theo tiếng Tày – Nùng, có thể hiểu nôm na là quả ngọt. Mác mật là một gia vị không thể thiếu khi chế biến các món ăn đặc trưng của người miền núi như vịt quay, lợn quay, cá kho, ninh chân giò,… Mùi thanh tao từ mác mật đã khử hết mùi tanh của cá, mùi hôi của vịt,… tạo nên các món ăn hấp dẫn và tinh tế.
Quả mác mật vừa có thể để ăn chơi vừa có thể chế biến thành món ăn. Mác mật ngâm có đầy đủ hương vị chua, cay, mặn, ngọt dùng để khai vị, pha nước chấm hay gia giảm vào các món ăn khác đều rất ngon. Ngoài ra, vào mùa mác mật rộ quả, người ta thường lấy về phơi hoặc sấy khô để dùng dần hoặc cho vào khay đá tủ lạnh để bảo quản và dùng được quanh năm.
Cá Trầm Hương (Bản Giốc)
Trầm Hương là loài cá ngon trứ danh tại thác Bản Dốc, thuộc huyện Trùng Khánh của tỉnh Cao Bằng. Loài cá này thường ăn rễ và lá mục của cây trầm hương nên mới có tên gọi như thế. Cá trầm hương nướng là cách chế biến ngon nhất vì giữ nguyên được mùi vị của cá.
Cá được làm sạch, mổ bụng rồi nhét vào đó một vài loại rau và gia vị như hành, ớt, thì là,… Sau đó cá được bọc qua bằng một lớp lá chuối rồi cho lên bếp than nướng. Khi chín, cá tỏa ra mùi thơm phức. Gỡ một miếng cá chấm cùng nước mắm nguyên chất sẽ làm cho thực khách cảm nhận rõ từng hương vị đặc biệt của món ăn này.
Miến dong Phia Đén
Miến dong Phia Đén hay còn gọi là miến dong Cao Bằng hoặc miến dong Nguyên Bình. Sợi miến to, không bóng như các loại miến thông thường khác nhưng lại quyến rũ thực khách bởi sự thơm ngon nguyên chất.
Miến dong Phia Đén được làm hoàn toàn từ củ dong riềng đỏ được trồng tại các sườn núi ở huyện Nguyên Bình. Sau khi thu hoạch, củ dong riềng đỏ được phơi trên phên nứa, không sử dụng chất tẩy, chất tạo màu hay các hóa chất nào khác. Miến khi nấu sợi mềm thơm, trong và dai, ngọt mát rất ngon và tốt cho sức khỏe.
Mận Bảo Lạc
Hầu hết các huyện ở Cao Bằng đều trồng mận nhưng mận ở huyện Bảo Lạc được cho là ngon nhất. Mận Bảo Lạc khi chín có màu đỏ (người dân thường gọi là mận máu) có lớp vỏ nhẵn bóng. Quả to bằng đầu ngón chân cái, khi ăn có vị ngọt dịu chứ không chua như các loại mận khác.
Bánh khảo Thông Huề
Bánh khảo được xem là một loại lương khô của người Tày – Nùng tại Cao Bằng. Bánh thường được làm vào dịp Tết và có thể để lâu mà không bị mốc hay ôi thiu. Để làm nên những chiếc bánh khảo, đòi hỏi bàn tay người làm phải thật khéo léo.
Bất kỳ ai có dụng cụ cũng có thể làm được bánh khảo, nhưng để có thể làm và “ăn thật ngon” thì không phải chuyện dễ dàng. Món bánh đặc sản Cao Bằng này cũng được rất nhiều thực khách lựa chọn để mua về làm quà biếu.
Hạt dẻ Trùng Khánh
Cao Bằng có điều kiện khí hậu mát mẻ cùng thổ nhưỡng trời ban nên hạt dẻ rất nhiều và ngon. Loại hạt dẻ nhỏ nhất cũng phải lớn bằng ngón chân cái, hạt màu vàng sẫm và bùi thơm đặc biệt.
Để chế biến thành các món ăn, hạt dẻ thường phải luộc rất kỹ bởi lớp vỏ rất cứng. Có người còn cẩn thận khía một vài đường trên vỏ hạt để khi hạt dẻ chín có thể dễ bóc hơn. Sau khi luộc chín, đem hạt dẻ rang lại một lượt sẽ làm dậy mùi tự nhiên. Hạt dẻ dùng để ninh cùng chân giò như một món hầm, có thể xay thành bột để làm nhân bánh hoặc có thể ăn như hạt mít hấp,…
Lê Đông Khê
Đông Khê là vùng đất có các điều kiện thích hợp để trồng cây lê. Lê Đông Khê cho quả ngọt mát, thơm ngon và trở thành đặc sản Cao Bằng nổi tiếng mà ai đến đây cũng muốn mua về một ít để làm quà. Lê Đông Khê còn được xem là sản vật quý của núi rừng và là niềm tự hào của người dân ở Cao Bằng.
Lạp xưởng hun khói
Lạp xưởng ở Cao Bằng được làm to hơn và có cách chế biến cầu kỳ hơn các vùng khác. Lòng non được người ta rửa sạch bằng rượu trắng. Nhân lạp xưởng là thịt thăn, nạc vai hoặc nạc mông được lấy từ lợn mán đen. Thịt được bằm nhỏ, sau đó tẩm ướp các gia vị, hành băm, hạt mắc khén và chút rượu để tạo mùi thơm khác biệt.
Nhân được nhồi thật chắc vào ruột, sao cho miếng lạp xưởng tròn đều và căng bóng. Sau đó đem lạp xưởng ra phơi nắng khoảng 3 ngày rồi treo lên gác bếp hoặc đem đi hun khói với bã mía.
Hơi ấm từ lửa làm cho lạp xưởng se lại, săn chắc và càng thơm đậm đà hơn với mùi ngọt thoảng của bã mía. Miếng lạp sườn được nắng, được hơi từ lửa ánh lên màu đỏ hồng của thịt nạc xen các đường vân trắng ngà của thịt mỡ trông rất hấp dẫn.
Nếu có dịp đến Cao Bằng, bạn đừng quên ghé thưởng thức các món đặc sản Cao Bằng . Chúc bạn sẽ có chuyến đi thuận lợi và có thật nhiều trải nghiệm tuyệt vời cùng những người thân yêu của mình.
Cát Bà
Hà Nội
Hà Giang